وہد ءِ ￵ مُجاں اندیمیں شاعر: خداداد آزاد

 

خداداد آزاد

اے بگندئے باوری ھبرے مہ بیت کہ یک مردمے کہ آئی  ءَ ￴ سکول نہ دیستگ  ءُ ￶ نہ کہ دگہ زانشتی ادارہ یے  ءَ ￴ ونتگ ئِے￸ ، بلئے پدا ہم چار پنچ زبان  ءَ ￴ ونت  ءُ ￶ نبشتہ کت کنت۔ اے مرد بلیدہ  ءِ ￵ بزرگیں شاعر خداداد آزاد اِنت۔ آ فارمل ایجوکیشن  ءِ ￵ آسراتی  ءِ ￵ نہ رسگ  ءَ ￴ ابید ہم بلوچی، انگریزی، اردو، عربی  ءُ ￶ فارسی ونت  ءُ ￶ نبشتہ کت کنت۔ 

آزاد بلوچی  ءِ ￵ بُزرگیں شاعرے کہ وھد  ءِ ￵ مُجاں اندیم اِنت۔ آ بُندر  ءَ ￴ بلیدہ  ءِ ￵ مردمے  ءُ ￶ وتی زند  ءِ ￵ مزنیں وھدے عمان  ءُ ￶ پدا امارات  ءَ ￴ گوازینتگ ئِے￸۔ امارات  ءِ ￵ وہد  ءَ ￴ آ وتی لبزانکی سفر  ءَ ￴ بندات کنت  ءُ ￶ پہ دلجمی گوں بلوچی زبان  ءُ ￶ لبزانک  ءَ ￴ ھمگرنچ بیت۔ نہ تہنا لبزانک  ءَ ￴ گوں ھمگرنچ بیت بلکیں بلوچانی یونین  ءِ ￵ جوڑ کنگ  ءِ ￵ جہد  ءَ ￴ ہم ہوار کپیت  ءُ ￶ سندھی  ءُ ￶ بلوچانی یونینے  ءِ ￵ جوڑ کنگ  ءَ ￴ مزنیں جہد  ءُ ￶ کوشستے کنت۔ 

اے دور  ءَ ￴ بلوچی لبزانک یا ساز  ءُ ￶ زیمل  ءَ ￴ گوں بندوکیں ہر سروکیں مردمے  ءِ ￵ سر کہ امارات  ءَ ￴ کپیت الّم آئی  ءَ ￴ وش اتک کنت۔ بلوچ راجی سیاسی چست  ءُ ￶ ایراں گوں مشکول بیت ہمے دور  ءَ ￴ آئی  ءِ ￵ گشگ اِنت کہ آ چہ روکپتی بلوچستان  ءَ ￴ درانڈیھ ایں رھشون جمعہ خان  ءَ ￴ گوں ہم دُچار کپیت۔

چہ امارات  ءَ ￴ ریٹائر بوہگ  ءَ ￴ پد آ بلیدہ  ءَ ￴ اَتک  ءُ ￶ اد  ءَ ￴ گوں پارلیمانی سیاست  ءَ ￴ ھمگرنچ بوت۔ نیشنل پارٹی  ءِ ￵ تحصیل بلیدہ  ءِ ￵ صدر گچین کنگ بوت، بلئے پد  ءَ ￴ رند  ءَ ￴ پارٹی  ءِ ￵ لہتیں فیصلہانی سوَب  ءَ ￴ چہ سیاست  ءَ ￴ دزکشّ بوت  ءُ ￶ داں روزگار  ءِ ￵ مرچی چہ سیاست  ءَ ￴ یکّ کرّ اِنت۔ بلئے وانگ  ءُ ￶ لبزانک  ءَ ￴ گوں آئی  ءِ ￵ ھبّناکی انگت برجاہ اِنت، البت نوکیں دور  ءَ ￴ گوں ھمگام نہ بوہگ  ءُ ￶ بلوچ  ءِ ￵ تہ  ءُ ￶ توکی پُرشت  ءُ ￶ پروشانی سوَب  ءَ ￴ نوں وھد  ءِ ￵ تاڑ  ءُ ￶ تیلانکاں لبزانکی ہم نہ کتگ۔

خداداد آزاد  ءِ ￵ جوان تریں کار آئی  ءِ ￵ رِد  ءُ ￶ بند داتگیں کتاب ”بُرزیں ھسار“ انت۔ اے کتاب  ءِ ￵ سرجم کنگ  ءَ ￴ آئی  ءَ ￴ مزنیں جکانسری یے کشّ اِتگ۔ کتاب  ءَ ￴ بلیدہ زامران  ءِ ￵ کوہنیں شاعرانی پربستگیں شعر ہوار اَنت۔ اے ہما نا وانندگیں شاعر اَنت کہ گار  ءُ ￶ گور بوتگ اَنت  ءُ ￶ نوں اشانی جند ہم نیست اَنت، بلئے آہانی پربستگیں شعر کلاسیکل تب  ءِ ￵ شعر اَنت  ءُ ￶ اے پہ بلوچی لبزانک  ءَ ￴ یک ریفرنسے  ءِ ￵ ￵ جہت  ءَ ￴ پہ پٹّ  ءُ ￶ پولکاراں کارامدیں کتابے۔ جان محمد دشتی  ءَ ￴وتی کتاب ”وش اِتنت عہدی دور بلوچانی“  ءِ ￵ تہا لہتیں شعر چہ ہمے کتاب  ءَ ￴ زُرتگ۔ بلیدہ زامران  ءِ ￵ اے گاریں گوہرانی شوہازگ آزاد  ءِ ￵ زند  ءِ ￵ جوان تریں کاراں چہ یکّے۔

دومی آئی  ءِ ￵دگہ یک پر ارزشتیں کارے مکُران  ءَ ￴ نشتگیں بلیدی ٹکّ  ءِ ￵ شجرہ  ءُ تاریخ  ءِ ￵ نویسگ اِنت۔ اے کتاب کساس ھشتاد درسد سرجم اِنت بلئے انگت چاپ نہ بوتگ۔ بلیدہ  ءَ ￴ نشتگیں گیشتر  مردمانی سیادی چو کہ گوں بلیدی ٹکّ  ءَ ￴ انت ہمے واست آئی  ءَ ￴ اے بنگپّ گچین کتگ۔ تاریخ انچیں پڑے کہ آئی  ءِ ￵ نبشتہ کنگ  ءَ ￴ پہ یکبرے تاریخ زانتی  ءِ ￵ راہ  ءُ ￶ رپک وانگی  ءُ ￶ دربرگی اَنت  ءُ ￶ آزاد چہ شہدربرجاہاں وانوکیں مردمے نہ اِنت ہمے واست  ءَ ￴ اے کار پہ آئی  ءَ ￴ مشکل اِنت بلئے آئی  ءَ ￴ وتی واہگ  ءِ ￵ پدا اے کار داں بازیں ھدّے  ءَ ￴ سرجم کتگ۔

کتابانی رد  ءُ ￶ بند  ءَ ￴ چہ یات اَتک کہ فقیر شاد  ءِ ￵ رد  ءُ ￶ بند داتگیں کتاب” میراث“  ءِ ￵ چاپ  ءُ ￶ شنگ بوہگ  ءَ ￴ پیسر آزاد  ءَ ￴ ہم اے کار بنگیج کتگ   ءُ ￶ بازیں شعرے چہ کیسٹاں گوشداشتگ  ءُ ￶ نبشتگ اَنت۔ ہمے شعرانی تہ  ءِ ￵ کارمرز بوتگیں لبزانی معنا  ءُ ￶ شعرانی پژدر  ءِ ￵ داستانانی پہمگ  ءَ ￴ پہ آئی  ءَ ￴ ملّا کمالان (بلوچی زیمل  ءِ ￵ نامی ئیں پہلوان)  ءِ ￵ بازیں گلگدارے ہم گپتگ کہ انگت کیسٹ  آئی  ءِ ￵ گوٛر  ءَ ￴ است انت۔  وھدے فقیر شاد  ءِ ￵ کتاب چاپ بیت گڑا آ وتی کار  ءَ ￴ چموداں یلہ کنت۔

اے کاراں ابید آئی  ءِ ￵ پجّار آئی  ءِ ￵ شاعری اِنت۔ آزاد بنیاد  ءَ ￴ شاعرے۔ کلاسیکل تب  ءَ ￴ شعر نبشتہ کنت  ءُ ￶ اگاں دستونک نبشتہ کتگ ئِے￸ آہانی وانگ  ءَ ￴ چہ ہم انچو سما بیت کہ عہدی شعر اَنت  ءُ ￶ دستونک  ءِ ￵ چہر  ءَ ￴ نہ جن اَنت۔ چو کہ آ گوں بلوچستان  ءِ ￵ لبزانت  ءُ ￶ لبزانکی گلّاں گوں رِتک  ءُ ￶ ریچ نہ بوتگ، نہ کہ وت شوک  ءُ ￶ شانی مردمے  ءُ ￶ نہ نوکیں دور  ءِ ￵ ربیتاں سرپد اِنت، ہمے واست  ءَ ￴ باز کمّ نبشتہ کار چہ آزاد  ءِ ￵ نام  ءَ ￴ آشنا اِنت۔ آئی  ءِ ￵ لہتیں شعر پہلوان عظیم  ءَ ￴ گشتگ اَنت۔ چہ ہمے شعراں یکّے بلوچ راجی جُنز  ءِ ￵ سر  ءَ ￴ انت کہ نوکیں دور  ءِ ￵ بلوچ جنگ  ءِ ￵ پژدر  ءَ ￴ نبشتگ، بگندئے ہمیشی  ءِ ￵ سوَب  ءَ ￴ کسّے  ءَ ￴ آئی  ءِ ￵ نام اِشکتگ۔ اشاں ابید آئی  ءِ ￵ شعرانی دپتر ”ترانگانی زِر“ پہ چاپ  ءُ ￶ شنگ  ءَ ￴ جریدگ اِنت  ءُ ￶ اُمیت ہمیش اِنت کہ ہمے زوتاں پہ وانوکاں سر بیت۔

اگاں آزاد  ءِ ￵ شاعری  ءِ ￵ ھبر بہ بیت گڑا منی نزّ  ءَ ￴ آ عہدی تب  ءِ ￵ شاعرے  ءُ ￶ کوہنیں رنگ  ءِ ￵ شعر آئی  ءِ ￵ باز واناک اَنت۔ دستونک چو کہ بازیں جکانسری یے لوٹیت، آئی  ءِ ￵ فارم  ءَ ￴ ابید آئی  ءِ ￵ ازمی پیچ  ءُ ￶ تابانی پہمگ  ءُ ￶ آہانی ھیالداری کنگ ارزان نہ انت، پمشکا آزاد  ءَ ￴ ہرچی دستونک کہ نبشتگ اد  ءَ ￴ سوبین نہ بوتگ، بلئے وتی وس  ءَ ￴ جہد کتگ ئِے￸۔

پہ درور اے دستونکانی بنداں بہ چار اِت:

چہ گُل  ءِ ￵ پادینکاں ترٛسے زرت  ءَ ￴

واب من  ءَ ￴ بوپانی سر  ءِ ￵ نئیشت ءَ ￴

بو منی گینّ  ءَ ￴ دلبری اَتک

آ شپ  ءَ ￴ سئے بر دل منی تُست ءَ ￴

یا اے دستونک  ءِ ￵ بنداں بچار اِت:

دل منی امبروز  ءِ ￵ غماں درت  ءَ ￴ تَل تَل اِنت

دل غم  ءِ ￵ سرچوپ  ءَ ￴ نگیگ چُپت  ءَ ￴ تراول اِنت

ملکموت بیزار اِنت چشیں ساہ  ءِ ￵ کشّگ  ءَ ￴

زند  ءِ ￵ ہر پُل کہ پہ منی باریگ  ءَ ￴ ژَل اِنت

دستونک  ءِ ￵ لوٹانی پیلو کنگ  ءَ ￴ اگاں آزاد سوبین نہ بوتگ بلئے آئی  ءِ ￵ شعر پدا اوں تامدار اَنت۔ شعرانی تامداری آئی  ءِ ￵ زبان  ءِ ￵ شیرکنی  ءُ ￶ بلوچی ذگریں گالانی کارمرزی اِنت۔ دستونک  ءَ ￴ ابید کوہنیں تب  ءِ ￵ شعر ہرچی کہ آئی  ءَ ￴ گشتگ اَنت آ باز واناک اَنت۔ اشانی تہا نام کپتگیں شعر ہمیش اِنت کہ بلوچ جنگ  ءِ ￵ پژدر  ءَ ￴ نبشتگ۔ اشی  ءَ ￴ ابید شہید ایوب بلیدی  ءِ ￵ سر  ءَ ￴ نبشتگیں شعر کہ بلیدہ  ءَ ￴ مشاعرہ یے ءَ ￴ ونتگ ات ئِے￸ اوں مردماں باز دوست بوت۔ ”ترانگانی زِر“  ءَ ￴ ہواریں یکّ شعرے کہ صدّام حسین  ءِ ￵ سر  ءَ ￴ اِنت آ اوں باز واناک اِنت۔ شعرانی بندات  ءُ ￶ آسر چو عہدی بلوچی شعرانی دروشم  ءَ ￴ اَنت  ءُ ￶ ہما کوہنیں ربیت  آئی  ءَ ￴ انگت برجاہ داشتگ۔ پہ درور اے شعر  ءِ ￵ بندات  ءَ ￴ بچار اِت:

یا ربّ تو وت ئے وت دانا

روزیگ دئے درستان  ءَ ￴

بے تژن  ءُ ￶ بزاں بے شان  ءَ ￴ 

بندہ وت نہ گیپت شگران  ءَ ￴

ہمے ڈول  ءَ ￴ شعرانی آسر ہم چو عہدی رنگ  ءِ ￵ شعرانی دروشم  ءَ ￴اَنت۔ پہ درور ”کِرشیانی شعر“  ءِ ￵ گڈسر  ءَ ￴ بچار اِت:

آزاد بس بہ کن بختاور

گوں کِرشیاں مبو سر ماں سر

اے چہ ہرکس  ءَ ￴ زوراک اَنت

گپّ  ءَ ￴ زیادہ  ءَ ￴ چالاک اَنت

آزاد  ءِ ￵ شاعری  ءِ ￵ سر  ءَ ￴ سرجم  ءَ ￴ تران ہما وہد  ءَ ￴ بوت کنت کہ آئی  ءِ ￵ شعرانی دپتر چاپ بہ بیت  ءُ ￶ پہ وانوکاں سر بہ بیت ، بلئے یک ھبرے من پہ جزم گشاں کہ یک مردمے کہ آئی  ءِ ￵ عمر ھپتاد سال بہ بیت، آئی  ءِ ￵ نندگ  ءِ ￵ کوٹی کتابجاہ یے بہ بیت  ءُ ￶ آ انگت ہر روچ وانگ  ءُ ￶ ھیل کنگ  ءِ ￵ جہد  ءَ ￴ دزگلائیش بہ بیت ، اے ڈولیں گوھراں وہد وت شوہازیت۔